Đình Quang Hanh toạ lạc ở đâu?

Đình Quang Hanh (toạ lạc tại khu 7A, phường Quang Hanh, TP Cẩm Phả) là di tích có nhiều giá trị lịch sử, văn hoá với những giá trị riêng biệt của cộng đồng tộc người Sán Dìu ở Quảng Ninh.

Lịch sử hình thành Đình Quang Hanh.

Theo khảo sát cho thấy đình Quang Hanh được xây dựng và thờ phụng từ rất sớm, qua các sắc phong Thành hoàng làng thờ trong đình Quang Hanh dưới thời vua Duy Tân năm thứ 3 (1909) và thời vua Khải Định năm thứ 2 (1917). Xưa kia, đình Quang Hanh là ngôi đình làng nhỏ thô sơ chỉ bằng tranh tre, toạ lạc chân núi Hanh, nhìn ra ao Hanh, lấy núi Hanh làm bờ, bên phải bên trái là những chỗ núi giáp nước bao quanh, giống như một cái ao, người đi biển gặp gió bão, phần nhiều vào đây trú lánh. Ngày nay, đình được xây dựng tại vị trí đắc địa trên lưng chừng đồi rộng rãi, tương truyền là có vị thế như lưng của rồng thiêng ẩn trong đất.

Trước sân đình là cánh đồng rộng quanh năm xanh tốt và dãy núi Hanh song song với Quốc lộ 18A, dãy núi thấp đối chính diện vào cửa đình là bình phong che chắn những điều xấu, hai bên dãy núi được coi là tả thanh long, hữu bạch hổ, tạo nên thế rồng chầu hổ phục vào đình. Đình toạ lạc trên thế đất tuyệt đẹp, nơi hội tụ đầy đủ các yếu tố tự nhiên về phong thuỷ với thế được coi là “tụ phúc, tụ thuỷ”.Tương truyền, vào khoảng thế kỷ thứ XVIII, dân làng chọn khoảng đất bằng phẳng trước cửa hang Hanh làm gian nhà tranh để thờ phụng trời, đất, thần linh và thành hoàng làng. Xưa kia, trước đình có chỗ trũng giống như một cái ao, người đi biển gặp gió bão thường vào đây trú lánh.

Đình Quang Hanh phối thờ cả các vị thiên thần và nhân thần. Theo các đạo sắc phong, thư tịch Hán Nôm cổ, đình có nhị vị thần chủ là Bản cảnh thành hoàng linh ứng chi thần (thành hoàng làng) và Cao Sơn đại vương tôn thần (thần Tản Viên). Ngoài hai vị thần chủ, nhân dân còn tôn thờ những nhân vật lịch sử có công mở mang đất đai như: Vũ Xuân đại vương; Trần Chiến đại vương; Diệp Đạo đại vương. Liên quan đến việc thờ cúng của đình, còn có nhiều miếu thờ thần ở gần đó, như: Miếu xóm Cái Hanh thờ Cao Sơn đại vương, miếu Hàm Rồng thờ Tản Viên Sơn thánh, miếu Hai Ông thờ Diệp Đạo đại vương và Trương Tiên đại vương. Hiện nay, đình còn giữ được hai đạo sắc phong vào năm Duy Tân thứ 3 (1909) và năm Khải Định thứ 2 (1917).

Đình Quang Hanh sau khi phục dựng

Các sự kiện thường liên

Lễ hội đình Quang Hanh diễn ra ba lần trong năm: Đầu năm tổ chức lễ hội cầu an (tiếng Sán Dìu là Khíu pếnh on) vào ngày 16 tháng Giêng âm lịch; giữa năm tổ chức lễ cầu mùa (Sịt nhọt thai khíu) vào ngày 18 tháng 7 âm lịch; cuối năm tổ chức lễ tạ ơn (Vẳn lay) vào ngày 25 tháng 12 âm lịch. Trước kia, cứ độ 2 đến 3 năm vào lễ hội đầu năm nhân dân tổ chức lễ hội lớn gọi là lễ On lống. Đây là lễ hội rất đặc sắc với các nghi lễ như: Xuyên lình nhập thánh, thu hồn cô quả, tống tiễn ra biển…

Vào ngày này, người dân nô nức, nhà nhà có lễ lên dâng cúng Thành hoàng làng với sự cầu mong được các thần thánh phù hộ độ trì cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hoà, mùa màng bội thu. Bà con được đi dự hội có thể tham gia các trò chơi dân gian đậm bản sắc dân tộc Sán Dìu. Thanh niên trai tráng thì háo hức đánh khăng (tả khăng), đánh cầu tay (tả khiu), đuổi chó vào chuồng (tả cỏi), đẩy gậy (tếnh tú), tập võ (tả công phu)… Trẻ con thì chơi trốn tìm (peng pộc), ô ăn quan (háng then); đánh bi (tả bi)… Các chàng trai, cô gái hát điệu Soọng cô ca ngợi tình yêu, cuộc sống.

Đình Quang Hanh được trùng tu

Sự kiện lịch sử

Đây là nơi đã ghi tạc những sự kiện trong hai cuộc chiến tranh chống Pháp và chống Mỹ của dân tộc.Đây là nơi trung đội vũ trang từ chiến khu Đông Triều về tập kết tại đình để chờ lệnh xuất kích vào giải phóng thị xã Cẩm Phả (TP Cẩm Phả ngày nay). Đình là nơi nuôi giấu cán bộ cách mạng, trung chuyển lương thực từ thị xã Cẩm Phả vào căn cứ cách mạng Sơn Dương (Hoành Bồ).Mít tinh tuyên bố xoá bỏ chế độ thực dân nửa phong kiến, thành lập chính quyền cách mạng lâm thời của xã Quang Hanh.Ghi nhận những giá trị lịch sử của đình, ngày 16-1-2017, UBND tỉnh đã quyết định xếp hạng đình Quang Hanh là di tích lịch sử cấp tỉnh